Portretfotografie
Dan komt het idee op om een blogje te schrijven over portretfotografie. Dat zou toch niet zo moeilijk moeten zijn. Ik heb immers foto's genoeg, stukje tekst erbij en job done. Niets is minder waar, want welke foto's moet ik dan kiezen en waarom? En wat moet ik er bij schrijven? Moet ik me beperken tot portretfoto's gemaakt voor particuliere opdrachtgevers, of ook zakelijke en redactionele portretten toevoegen? En maakt dat wat uit? Een mens is immers een mens. Zo'n denkprocess maakt het natuurlijk onnodig ingewikkeld. Het idee is immers ontstaan vanuit een gevoel en dat is uitermate belangrijk bij portretfotografie. Eerst maar eens beginnen de foto's die het eerste bij me opkomen in een apart mapje te zetten.
Portret van Max Middelbosch voor de cover van de eerste Roalter Wind, december 2010.
De foto van Henk Aa die op 90x90 in de ontvangstruimte van de fotostudio hing is een logische keuze om in dit mapje te doen, maar die foto kennen al veel mensen. Ik ken de beste man niet, behalve dan van het artikel waar de foto bij geplaatst is. Verder is het een aardige vent en heeft hij een mooie kop met charisma. Die foto bracht me echter weer wel op het idee bovenstaande foto te plaatsen. Over mooie kop gesproken!
Veel geportretteerden ken ik niet of nauwelijks. Of dit nu een voordeel of een nadeel is weet ik niet. Ik ben geneigd te zeggen dat het een voordeel is want ik sta er dan neutraal in en kan ter plekke op onderzoek uit. Een onderzoekstocht blijft het namelijk altijd, ook na 25 jaar ervaring en dat maakt deze discipline van de fotografie zo fascinerend. Recentelijk had ik iemand in de studio die me hier nog eens op attent maakte. Ik had al eens eerder een van haar dierbaren mogen fotograferen en zo ook nu weer. Nog steeds wordt ik enthousiast als ik de juiste foto van iemand in mijn zoeker voorbij zie komen. Vaak gaan we dan nog even door en als dan blijkt dat we over het hoogtepunt heen zijn, hebben we hem te pakken. Het gaat wel sneller dan vroeger want ik ben inmiddels getraind om in 2 dimensies te kijken en wordt niet meer achteraf verrast door het resultaat.
Ik kan me nog goed een sessie modelfotografie herinneren toen ik ongeveer 25 jaar oud was. Het model zat bij mij in de klas. Ik vond haar erg leuk maar had dat van mezelf nog niet zo goed in de gaten. De sessie verliep soepel en de sfeer was goed. Achteraf (analoog) kon ik maar niet kiezen uit de foto's, want ik vond alles van haar leuk en was verre van neutraal. Een duidelijk geval van professionele onervarenheid. Eind vorig jaar kwam ik de contactafdrukken van deze sessie nog tegen in het analoge archief op zolder. Het betreft de foto's aan de linkerkant van deze contactafdrukken. Ik denk dat ik uiteindelijk de foto in de vierde rij en vier van boven gekozen heb.
De verschillen in portretfoto's zijn zo ongeveer even groot als dat er verschillende mensen zijn. Een 'karakterkop' zoals hierboven is iets heel anders dan een beautyportret van een jonge vrouw en beiden hebben een heel eigen aanpak, qua sfeer, licht- en opnametechniek. Als fotograaf werk ik bijna uitsluitend in opdracht en de opdrachtgever heeft altijd een bepaald doel met een foto, al moet je daar soms wel naar vragen om een richting te kiezen. Ook moet je ze er bij helpen om die keuze te maken. Hoe wil iemand overkomen en waarom en kan die persoon dat ook als hij of zij eenmaal voor de camera staat? Is de omgeving belangrijk om context toe te voegen of moet er gekozen worden voor een neutrale achtergrond in bijvoorbeeld de fotostudio?
Portret van onderzoeks jounalist en programmamaker Sonja van der Sar op een herkenbare locatie in Zwolle.
Welke sfeer qua opnametechniek doet het meest recht aan het doel van de foto? Er zijn situaties waarbij de reden om een portret te laten maken een verdrietige kan zijn, maar moet dit juist niet in de foto naar voren komen. De reden kan ook personal branding zijn zoals met de foto hierboven van Sonja en de foto hieronder van Beau. Beiden zelfstandige professionals, maar totaal verschillend in vakgebied, persoon en doelgroep. De foto van Sonja is ontstaan nadat we diverse ideeën over en weer gebounced hebben en uiteindelijk besloten gewoon aan de wandel te gaan in het mooie Zwolle. Hierdoor was ik 'slightly out of my comfort zone' maar de wandeling resulteerde in veel mooi beeldmateriaal en bovenstaande topper.
Uit een serie portretfoto's voor de presskit van DJ music producer Beau Di Angelo.
Ik was vereerd Beau di Angelo te leren kennen hier in de studio. Beau is een 'young and upcoming' DJ, die precies weet wat hij wil. Na enig speurwerk met de term ‘Portretfotograaf Zwolle’ kwam hij vanuit Dronten hier in de fotostudio terecht. In het telefoongesprek had ik niet doorgevraagd (aannames) wat de bedoeling was maar dat werd snel duidelijk toen hij hier arriveerde. Ik dacht dat het om een 'simpele' profielfoto ging (die bestaan niet 😀), maar hij had foto's nodig voor zijn press-kit en website. Er zou binnenkort een nieuwe track uitkomen en dan moest het een en ander gereed zijn. Behalve dat Beau een sucesvol DJ is, is hij ook grafisch vormgever en heeft hij een idee hoe het er uit moet zien. Hij had wat voorbeelden mee van Amerikaanse sites wat hij wel mooi vond. Ik deelde die mening en gelukkig had ik de ruimte om dat te realiseren. Ik vond het geweldig dat hij hier heen kwam in vol vertrouwen en we hebben een mooie afwisselde serie gemaakt, waaronder een foto die je kunt zien in de gallery portretfotografie.
Iedereen kan een foto maken tegenwoordig. De fotografie is populairder dan ooit. Tegelijkertijd zien camerafabrikanten hun omzet van compactcamera's ieder jaar minder worden door de opkomst van de mobiele telefoon. Niet dat de foto's met een mobiele telefoon evengoed, laat staan beter zijn dan die uit een compactcamera, maar voor veel consumenten is 'matig' goed genoeg. Als je de mogelijkheden van een compactcamera niet benut dan is het resultaat al snel vergelijkbaar met dat van een telefoon. Met name de nieuwsfotografie heeft hier onder te lijden, maar ook het inkomen van andere professionele fotografen staat onder druk. Het overvloedige aanbod van matig tot slecht beeldmateriaal heeft ook de algemene perceptie van: 'wat is nu goed beeld?' omlaag gehaald en ook klanten lijden hier onder. Immers door de bomen is het bos niet meer te zien. Bovenstaand portret is er een uit een serie van 4 profielfoto's. Een van deze vier is verbonden aan de Droom van Zwolle en wilde gebruik maken van de mogelijkheid voor abbonnementhouders om tegen een aantrekkelijk tarief profielfoto's te laten maken. Hij had al eens eerder foto's laten maken door een 'professioneel' fotograaf maar was daar niet tevreden over. Op internet had hij even gespeurd naar foto's die hij mooi vond en liet mij op die middag de voorbeelden zien. De betreffende foto's waren inderdaad erg mooi en hadden een Amerikaanse stijl met zogenaamde 'tangverlichting', licht van recht boven het model, een reflectiescherm van onderen en twee lange softboxen vanaf de achterkant. Een karakteristiek kenmerk is de schaduw over de neus (die je ook terug ziet in een van de foto's van Beau Di Angelo en de foto van Mark Bruggink). Zo'n foto heb ik snel geanalyseerd en wilde ze graag voor hem maken, echter deze foto's waren niet op locatie te maken met de op dat moment aanwezige apparatuur en (on)mogelijkheden van de ruimte. Uiteindelijk zijn de foto's in de studio gemaakt tegen het gangbare tarief :).
Model Majella Le Blanc, terug in de studio, dit keer niet als model voor product en fashionfotografie, maar voor haar eigen portfolio.
Inmiddels zijn we ver af van de 'professionele onervarenheid' zoals hierboven beschreven, maar dat wil niet zeggen dat we niet onder de indruk kunnen raken van sommige persoonlijkheden. Met Majella heb ik eerder gewerkt als model voor de meubelen van de start-up Woodr. Majella was benaderd door Woodr zelf en was geen ervaren model. En dat is altijd een beetje spannend als er in korte tijd goed beeldmateriaal geschoten moet worden voor marketing communicatie uitingen. De shoot liep echter als een speer! Haar houdingen waren van nature al goed en met slechts geringe aanwijzingen hadden we het beeld te pakken dat we zochten. Ik was zichtbaar en hoorbaar onder de indruk van haar professionaliteit, persoonlijkheid en looks. Bovenstaande foto is er een uit een latere serie gemaakt ter complementering van haar modellen portfolio. Een andere voor mij favoriete foto ziet u hier: portfolio portret.
Musical artiest Margot Kiekebos Zwolle
Net als Beau di Angelo is Margot een veelbelovend jong talent. Niet voor duizenden 'raving public' maar in het theater met zang, dans en muziek. Ook nu ben ik weer vereerd dat deze jonge artiest mij gekozen heeft voor het beeldmateriaal. Dit is een foto uit een serie portretten en ten voeten uit shots. In deze foto is gekozen voor een zachte tekening met minimale scherptediepte om de vrouwelijkheid en zachtheid te benadrukken. Tegelijkertijd is de uitstraling krachtig, zelfverzekerd en spontaan met stevig contrastrijk licht en haarscherp accent op het voorste (linker) oog en de mond.
Arie Oeseburg van de Gemeente Olst-Wijhe voor een uitgave van Salland Wonen
Hoe anders is het bovenstaande portret gemaakt op locatie in het gemeentehuis te Wijhe, als enige foto uit een serie van zes die in de fotostudio gemaakt zijn onder dezefde constante licht omstandigheden. In overleg met de vormgever is gekozen voor een 'recht toe rechtaan' benadering voor alle zes te portretteren personen. Er is één lamp gebruik en een reflectiescherm en de lichtval en de grijstoon van de achtergrond moest in alle gevallen hetzelfde zijn. Voor deze foto, niet in de studio gemaakt, hebben we speciaal een zwart 'reflectie' scherm gemaakt om de situatie zoals bij de andere portretten gemaakt in de studio te evenaren. De voorbereidingstijd van deze foto was het tienvoudige van de opnametijd.
Een portretfoto uit een serie waarin we foto's gemaakt hebben van moeder en dochter samen en ieder apart voor zowel privé doeleinden als profielfoto's voor social media. Het was een gevarieerde sessie met verschillende doeleinden voor de uiteindelijke foto's. Het is een van de sessies die mij bij blijft door de intieme en vertouwelijke sfeer tussen moeder en dochter en het feit dat mij het vertouwen gegund is dit vast te leggen.
Grappig is het soms dat je je een voorstelling maakt van hoe iemand er uit ziet en hoe je er vaak naast zit. In dit geval had ik wat summiere voorinformatie van zijn dierbaren en had ik me een beeld gevormd, zonder het exact te weten. Op basis van dat beeld had ik de lichtopstelleing alvast voorbereid. Het maakt immers verschil of iemand groot of klein is, een volle donkere haardos heeft, kaal is of zoals hier een mooie grijze coupe heeft. Dat laatste had ik me voorgesteld en ook dat hij even lang zo niet, langer zou zijn dan ik en dat maakt een verschil in opnamestandpunt lichttechniek etc. Met viere pas betrad deze symphatieke ict-professional de studio en de shoot valt te omschrijven als: 'appeltje -eitje'!
Edith Scholte van Zeg eens E !, spreker, social media, blogger eHealth, trainer
Edith ken ik vanuit het ELLLA netwerk uit Zwolle. Van haar hoorde ik voor het eerste de term ZP-er oftewel Zelfstandige Professional, een variatie op de term ZZP-er. Inmiddels is die term volledig ingeburgerd, maar Edith loopt voorop met dat soort dingen. Voor haar nieuwe website hebben we diverse foto's gemaakt in samenwerking met styliste en visagiste Irene Vlasblom uit Zwolle.
Aan het browsen in mijn archief voor verschillende portretfoto's kwam ik ook nog deze presentatie tegen die ik gemaakt heb voor een avond protretfotografie bij Fotoclub Zwolle: Lichtopstelling Portretfotografie, wellicht verhelderend voor als u zelf eens aan de slag wilt. Het is een klassieke lichtopstelling voor portretfotografie die ik tegenwoordig zelden meer toe pas.
Tot zover een greep uit zo maar wat portretten uit het portfolio, waarvan het merendeel niet eerder op deze site te zien waren. Meer portretten kunt u zien in de gallery Portret & Personal Branding op deze website en in de galleries Bedrijfsfotografie en Redactionele fotografie.
